Po co nam genealogia? Oprócz zaspokojenia czystej ciekawości, konfrontacja z losami naszych przodków pozwala na stworzenie własnej perspektywy w zakresie naszego pochodzenia, a także zbudowanie emocjonalnej więzi z członkami naszej rodziny. Warto wspomnieć również o terapeutycznym wymiarze poszukiwań genealogicznych - poznanie wydarzeń, które wpłynęły na losy naszej rodziny umożliwia lepsze zrozumienie postaw najbliższych nam osób oraz pogodzenie się z przeszłością. Choć często chcemy wierzyć inaczej, to kim i jacy jesteśmy determinowane jest naszym pochodzeniem oraz wyborami, jakich dokonali protoplaści naszych rodów.

Od czego zacząć?

Poszukiwania genealogiczne prowadzić możemy na własną rękę, bądź zlecić to zadanie specjalistom, którzy zajmują się prowadzeniem takich działań zawodowo. Niezależnie od tego, na którą opcję się zdecydujemy, na początek warto jasno ustalić sobie cele i oczekiwania względem poszukiwań genealogicznych (np. ile pokoleń wstecz obejmować będą badania, czy interesuje nas wyłącznie przeszłość naszych rodziców czy również dalszej rodziny itp.). Równie ważne jest zebranie wszystkich informacji posiadanych przez nas na dany moment (fakty, dokumenty, listy, przekazy ustne członków i przyjaciół rodziny) – będę one punktem wyjścia do dalszych działań. 

Genealogia w praktyce

Skuteczność poszukiwań genealogicznych opiera się przede wszystkim na dostępności i rodzaju źródeł danych. Z uwagi na burzliwą historię naszego kraju, wiele archiwów uległo zniszczeniu, co znacząco utrudnia proces ustalenia choćby podstawowych faktów z życia naszych przodków (np. ich miejsce zamieszkania, statusu społecznego czy zawodu). Pierwszym i najważniejszym działaniem w procesie odkrywania przeszłości naszych przodków jest tzw. kwerenda genealogiczna (poszukiwanie informacji) w archiwach państwowych, kościelnych, parafialnych, bibliotekach, urzędach stanu cywilnego oraz w zasobach internetowych. Należy liczyć się z tym, że w ramach kwerendy potrzebne będą tłumaczenia dokumentów z języków obcych. W przypadku większości rodzin ze względu na zmiany granic państw w Europie środkowo-wschodniej w XIX i XX wieku, dokumenty rodowe występują najczęściej w językach rosyjskim, niemieckim oraz w łacinie.

Podróże śladami przodków

Najczęstszym efektem kwerendy jest odkrycie członków rodziny, o których istnieniu nie mieliśmy pojęcia oraz takich z którymi nie mieliśmy w swoim życiu kontaktu. Odnalezienie ich to okazja do zapoznania się z nieznaną częścią naszej rodzinnej historii. Informacje uzyskane od nieznanych krewnych pozwalają rzucić nowe światło na losy naszej rodziny, zrozumieć postawy, wybory oraz zachowania najbliższych. Podróż po miejscach związanych z gniazdem rodowym i rodziną umożliwia zrozumienie pochodzenia i uświadomienie sobie na czym zbudowane jest nasze dziedzictwo. 

Efekty poszukiwań genealogicznych

W rezultacie działań z zakresu genealogii standardowo tworzone są tablice genealogiczne oraz zestawienia wszystkich odnalezionych osób (w zaszeregowaniu na grupy rodzinne oraz pokolenia). Pozwalają one na uzyskanie kompleksowego obrazu rodziny oraz szerszą perspektywę naszego życia. Dodatkowym efektem poszukiwań genealogicznych jest odkrycie powiązań pozwalających na wszczęcie postępowań spadkowych czy własnościowych.

Choć wiele osób wciąż wierzy w idę „self-made man” (ang. człowiek zawdzięczający wszystko swojej ciężkiej pracy) wiele badań oraz świadectw wskazuje na to, że historia rodzinna i losy poszczególnych członków rodziny wpływają na to jak kształtujemy naszą rzeczywistość oraz jakich wyborów życiowych dokonujemy. Poznanie nieznanej przeszłości swoich przodków pozwala uzyskać świeże spojrzenie na własne życie oraz dokonać wyrazić wdzięczność wobec ludzi, dzięki którym istniejemy.

Beata Pałac