Pomiar temperatury, szczególnie od momentu wybuchu pandemii, stał się częścią naszej codzienności. 

Wartość temperatury determinowana jest przez szereg czynników, wśród których wymienić możemy między innymi wiek (dzieci i osoby w podeszłym wieku mają niższą temperaturę), płeć (temperatura kobiety w okresie owulacji podwyższa się średnio o jeden stopień), a nawet pora dnia, kiedy to dokonujemy pomiaru (nad ranem jest ona zwykle dużo niższa niż w porze wieczornej). Na jakość pomiaru wpływ mają także warunki, w jakich używamy termometru jak również jego jakość oraz to, czy właściwie go przechowujemy. Użytkowanie każdego z dostępnych na rynku termometrów wymaga zapoznania się ze środkami ostrożności oraz zasadami, które gwarantują dokładny i rzetelny pomiar temperatury.

Właściwa temperatura

Ze względu na ilość zmiennych wpływających na wysokość temperatury w określonym momencie, trudno mówi o optymalnej wartości, która świadczyłaby o tym, że jest ona w tzw. normie. Zakres prawidłowej ciepłoty ciała (szczególnie u dzieci) będzie się różnicował również w zależności od miejsca, w którym zdecydujemy się temperaturę zmierzyć (pod pachą, w jamie ustnej czy w odbycie). Zasadniczo uznaje się, że temperatura ciała powyżej 37,5° C oznacza gorączkę lub stan podgorączkowy, w zależności od indywidualnych predyspozycji danej osoby. Warto podkreślić, że dopiero hiperpireksja, czyli temperatura ciała powyżej 41,1° C wymaga interwencji, tj. działania pozwalającego na obniżenie temperatury ciała, gdyż może stanowić zagrożenie życia. Choć interpretacja wyników pomiaru temperatury nie przysparza wielu problemów, w przypadku wątpliwości warto skorzystać z porady lekarza pierwszego kontaktu, szczególne jeśli temperatura utrzymuje się co najmniej kilka dni i nie ulega zmniejszeniu.

Typy termometrów

Ponieważ, z uwagi na szkodliwe działanie rtęci, Unia Europejska dąży do stopniowej eliminacji tego metalu z naszego otoczenia, tradycyjne termometry rtęciowe nie są produkowane już od 2009 roku. W zamian za to na rynku dostępne są termometry napełnione cieczą metaliczną bez rtęci, które, podobnie jak te rtęciowe posiadają możliwość obniżenia wskazania temperatury poprzez energiczne ruchy ręką trzymającą termometr. Są one nietoksyczne, ekologiczne i antyalergiczne. Przy wyborze sprzętu do mierzenia temperatury warto rozważyć także innowacyjne termometry bezdotykowe, które dzięki wykorzystaniu technologii podczerwieni wykonują natychmiastowy pomiar temperatury na podstawie ciepła oddawanego przez powierzchnię skóry czoła lub przez badany przedmiot. Alternatywą są termometry elektroniczne, do stosowania w pod pachą, w ustach lub odbycie, które gwarantują szybki pomiar (nawet w 90 sekund) oraz szereg funkcji dodatkowych, takich jak np. sygnał dźwiękowy informujący o zakończeniu pomiaru. Oba typy termometrów, dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, pozwalają na bardzo precyzyjne mierzenie temperatury (z dokładnością pomiaru w granicach +/- 0,1– 0,2°C).

Do mierzenia temperatury u najmłodszych pacjentów idealnie nadają się termometry bezdotykowe oraz termometry elektroniczne ze specjalnymi elastycznymi końcówkami ułatwiającymi wykonanie pomiaru. Termometry elektroniczne są też bardzo dokładne, co w połączeniu z wygodą użytkowania, prędkością wykonywania pomiaru (zazwyczaj pomiar trwa ok. 10–15 sekund) i przystępną ceną sprawia, że urządzenia te cieszą się dużą popularnością i są powszechnie stosowane. Znakomicie sprawdzą się one także wśród osób starszych.

Jak mierzyć temperaturę?

Metoda badania temperatury ciała uzależniona jest od kilku czynników, m.in. wieku pacjenta oraz miejsca wykonywania pomiaru. Jedną z najczęściej stosowanych technik jest mierzenie temperatury pod pachą z wykorzystaniem termometru szklanego lub elektronicznego. Termometr należy umieścić w dole pachowym i odczekać ok. 5–8 minut. Po tym czasie można odczytać wynik pomiaru.

Druga metoda polega na mierzeniu temperatury w ustach – pod językiem. Jest to metoda dokładniejsza niż mierzenie pod pachą, ale stosując ją, należy pamiętać o odkażeniu termometru środkiem dezynfekującym – np. spirytusem salicylowym lub alkoholem przed rozpoczęciem pomiaru. Dobrym zwyczajem jest dezynfekowanie termometru po każdym użyciu.

Trzecia metoda, uznawana za najbardziej precyzyjną, to mierzenie temperatury w odbycie. Stosowana jest ona m.in. w przypadku małych dzieci, u których wykonanie pomiaru inną metodą jest bardzo trudne, a czasami praktycznie niemożliwe.

Warto pamiętać, że pomiar temperatury nie powinien być wykonywany po intensywnym wysiłku fizycznym. W takiej sytuacji najlepiej jest odczekać kilka lub kilkanaście minut i dopiero wtedy wykonać pomiar temperatury.

Zbijać czy nie zbijać

Jako że gorączka może być źródłem niepokoju oraz zmusza nas do porzucenia naszych codziennych obowiązków i pozostania w łóżku, robimy wiele, aby ją szybko i skutecznie obniżyć, decydując się na przyjęcie leków przeciwgorączkowych. Tymczasem gorączka jest naturalną reakcją obronną organizmu na wystąpienie stanu zapalnego – podwyższenie temperatury ciała powyżej fizjologicznej pozwala na naturalne zahamowanie rozwoju patogenów będących przyczyną choroby (najczęściej bakterii, wirusów lub grzybów). Warto podkreślić, że z wieloma infekcjami, na które zapadamy w sezonie jesienno-zimowym, jesteśmy w stanie poradzić sobie bez leków przeciwgorączkowych, a niekiedy ich przyjmowanie wręcz hamuje naturalne procesy zdrowienia.

W ramach wsparcia w sezonie chorobowym do dyspozycji mamy preparaty na bazie ziół, z których wiele wykazuje działanie wzmacniające odporność oraz łagodzące objawy przeziębienia czy grypy, działając przeciwzapalnie oraz napotnie.

Beata Pałac