Podstawowe badania stosowane w profilaktyce raka piersi

Rak piersi jako najczęściej diagnozowany nowotwór złośliwy

Od wielu już lat obserwuje się wzrost częstości zachorowań kobiet na nowotwory złośliwe piersi. Sukcesem jednak jest spadek śmiertelności z tego powodu, związany nie tylko z postępem medycyny, ale także publicznym rozpowszechnianiem wiedzy na temat profilaktyki tego nowotworu. Więcej pacjentek poddaje się badaniom, co wpływa na przyspieszenie momentu rozpoznania choroby.

Podstawą działań profilaktycznych jest regularne samobadanie. Dla przypomnienia, powinno się ono odbywać co miesiąc, najlepiej w tym samym, 4.-5. dniu cyklu, a u pacjentek niemiesiączkujących co około 30 dni. Uwagę pacjentek powinna zwrócić każda zmiana, zwłaszcza twarda, nieprzesuwalna względem podłoża, niebolesna. Należy również ścisnąć brodawkę i sprawdzić, czy nie wypływa z niej jakakolwiek treść. Szczególnie niepokojąca jest surowiczo-krwista wydzielina.

Każda niepokojąca zmiana powinna skłonić pacjentkę do wizyty u lekarza rodzinnego, a w razie potrzeby także ginekologa czy onkologa. Przeprowadzą oni niezbędne badania mające na celu postawienie prawidłowej diagnozy.

Czytaj więcej w temacie: Czy mam raka? Interpretacja wyników markerów nowotworowych.

USG piersi czy mammografia – które badania warto wykonywać?

Poddawanie się badaniom USG piersi czy mammografii to również działania profilaktyczne. Bardzo małe zmiany lub nawet większe, ale zlokalizowane w trudno dostępnych w badaniu pozycjach, mogą łatwo zostać ominięte podczas samobadania. Skuteczność badań bardziej specjalistycznych uwarunkowana jest głównie wiekiem pacjentek.

U młodszych kobiet pierś zbudowana jest przede wszystkim z gęstej tkanki gruczołowej, więc lepiej sprawdza się badanie USG, podczas gdy u starszych przeważa bardziej przezierna tkanka tłuszczowa, więc warto wykonywać mammografię. Oczywiście w przypadku jakichkolwiek wątpliwości można uzupełnić diagnostykę przeprowadzeniem drugiego z badań, a także biopsją niepokojącej zmiany czy bardziej zaawansowanymi technikami obrazowymi, jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Czytaj więcej w temacie: Rak - wiedza drogą do zdrowia.

USG piersi – co warto wiedzieć?

Jak już wspomniano, badanie USG piersi jest zalecane przede wszystkim u pacjentek w wieku rozrodczym. Dodatkowo, ze względu na brak użycia promieniowania rentgenowskiego, doskonale sprawdza się u kobiet ciężarnych i karmiących piersią. W badaniu USG łatwo jest zróżnicować zmiany lite od torbielowatych (torbiele w piersiach), a dodatkowo możliwa jest ocena dołów pachowych celem poszukiwania patologicznych węzłów chłonnych. Dokładność USG jest uzależniona od jakości sprzętu, a także doświadczenia osoby przeprowadzającej badanie.

Aktualnie w Polsce regularne badania USG piersi, w odróżnieniu od mammografii, nie są objęte żadnym programem, ale mogą je zlecać wszelkie poradnie zajmujące się diagnostyką i leczeniem zmian w gruczołach piersiowych.

Mammografia jako badanie przesiewowe

Mammografia wykorzystuje promienie rentgenowskie i ocenia gruczoł piersiowy w dwóch projekcjach. Za jej pomocą można dokładnie zbadać zarówno małe, jak i bardzo duże piersi, a także te z wszczepionymi implantami. Wiele pacjentek zastanawia się również, czy mammografia jest bezpieczna? Dawka promieniowania emitowana podczas badania jest nawet 3 razy mniejsza niż podczas standardowego badania RTG klatki piersiowej.

W tym miejscu warto przypomnieć, że w Polsce funkcjonuje program profilaktyki nowotworów piersi finansowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W jakim wieku robić mammografię? W ramach programu NFZ każdej kobiecie między 50. a 69. rokiem życia przysługuje co dwa lata bezpłatne badanie mammograficzne. Wynik każdego badania jest oceniany przez dwóch lekarzy z radiologii, aby zmniejszyć ryzyko przeoczenia jakiejkolwiek zmiany. Pamiętajmy jednak, że u kobiet będących nosicielkami mutacji genów BRCA1 lub BRCA2, u których ryzyko zachorowania na nowotwór jest dużo wyższe, badania mammograficzne powinny być regularnie przeprowadzane już od 40. roku życia, a nawet wcześniej.

Czytaj więcej w temacie: Profilaktyczna mastektomia - kontrowersyjny zabieg?

Lek. Katarzyna Wiak