Functional Movement Screen – co warto wiedzieć o tym teście?

Cele testu FMS

Trenując samodzielnie, łatwo o kontuzje i nie jest to wyłącznie kwestia nieprawidłowego wykonywania ćwiczeń. Dziwi to tych, którzy opanowując sekwencje ruchowe prezentowane przez trenerów online, skarżą się na ból pleców czy inne dolegliwości ze strony układu mięśniowo-kostnego. Jak to możliwe? Otóż część dolegliwości pojawiających się w wyniku uprawiania sportu, spowodowanych jest przez asymetrię i ograniczenia w układzie ruchu. Test FMS został opracowany przez Lee Burtona i Gray’a Cooka – fizjoterapeutów i trenerów, którzy jako jedni z pierwszych mówili o konieczności oceny jakości ruchu osób aktywnych. To jeden z najskuteczniejszych systemów służących zobrazowaniu ryzyka kontuzji. Poza obrazem zaburzeń wzorców ruchowych i asymetrii wynik testu FMS pozwala na natychmiastowe ustalenie działań korygujących, przywracających prawidłową jakość ruchu. Aby sprawdzić postępy w tym zakresie, konieczne jest systematyczne poddawanie się ocenie trenera lub fizjoterapeuty. Test szacuje również prawdopodobieństwo doznania kontuzji lub urazu w trakcie aktywności sportowej. Ważne jest to, że każdy może poddać ocenie FMS swoją sprawność, niezależnie od tego, czy trenuje wyczynowo, czy sporadycznie – jest to bowiem program, którego celem jest wykształcenie bezpiecznych i wysokojakościowych podstaw dla różnego rodzaju aktywności sportowych.

Czytaj więcej w temacie: Jakie sporty pomagają zwalczać ból kręgosłupa?

Przebieg testu FMS

Całość składa się z wykonania siedmiu ćwiczeń pozwalających na rozpoznanie ewentualnych zwyrodnień: stabilizacji tułowia, stabilizacji rotacyjnej, aktywnego wyprostu każdej z nóg, zakresu ruchu barków, przejścia przez płotek, wypadu w linii oraz głębokiego przysiadu. Poprawność sposobu, w jaki dane zadanie zostało wykonane, oceniana jest w czterostopniowej skali, przy czym każde z nich powtarzane jest trzy razy, a noty przyznawane są dla najlepszej z prób. Maksymalna liczba punktów do zdobycia wynosi 24. Wynik poniżej 14 punktów oznacza 50% prawdopodobieństwa wystąpienia kontuzji. Co ważne, każda zdrowa osoba obarczona jest 15% ryzykiem nabycia urazu w trakcie aktywności fizycznej.

Czytaj więcej w temacie: Jak poprawić swoją mobilność?

Cena testu FMS

Choć test FMS można wykonać samodzielnie, warto skorzystać z pomocy specjalisty. Zestawy do przeprowadzenia ćwiczeń można znaleźć online (profesjonalne kosztują nawet ok. 900-1200 zł), jednak brak doświadczenia oraz wiedzy o układzie ruchu może spowodować błędy w pomiarach, a w konsekwencji – nieadekwatny do rzeczywistości obraz kondycji własnego organizmu. Cena testu FMS może się różnić w zależności od kliniki, jednak zwiększająca się świadomość konieczności dbania o ciało przekłada się na coraz większą dostępność tego badania. Profesjonalne poradnie dla sportowców oferują przeprowadzanie testów już od około kilkudziesięciu złotych. Warto zdecydować się na wizytę, gdyż wyniki i postępy są nagrywane, by lepiej ocenić progres. To też idealny sposób na to, by uzyskać poradę przed zbliżającym się maratonem lub inną formą rywalizacji.

Czytaj więcej w temacie: Siedzący tryb życia a ćwiczenia

Fizjoterapia a FMS

Warto ponownie podkreślić, że test FMS, jako ocena kontroli motorycznej, wykorzystywany jest także przez fizjoterapeutów pracujących z pacjentami, którzy nie trenują zawodowo. Dotychczas dostępne formy oceny sprawności obejmowały ćwiczenia wykonywane często w sposób izolowany dla wybranych grup mięśniowych, przez co nie oddawały warunków ich pracy. Nie pozwalało to jednoznacznie zweryfikować zdolności ruchowych, a te stanowią podstawę rozwijania się późniejszych wzorców ruchowych. Zadania wykonywane w ramach testu FMS angażują wiele grup mięśniowych, co sprawia, że sięgają po niego także fizjoterapeuci. Wyniki osiągane przez pacjentów są sygnałem do zmiany przyzwyczajeń powodujących ograniczenia w układzie ruchu. Fizjoterapia, wspomagana przez wyniki regularnych testów FMS, daje możliwość walki z bólem spowodowanym zwyrodnieniami i wadami postawy. Warto zatem poznać ograniczenia własnego organizmu i walczyć z obecnymi już problemami, by oszczędzić sobie kontuzji.

Czytaj więcej w temacie: Co test Coopera mówi o naszej formie?

Karolina Lepczak