Co to jest termoterapia?

Dobroczynne właściwości zarówno niskich, jak i wysokich temperatur, znane są od wieków. Korzystano z nich już w starożytności, głównie w połączeniu z ziołolecznictwem. Dziś sięgamy po nie równie chętnie, ponieważ ich skuteczność jest bardzo wysoka.

Terapia termalna wykorzystująca energię cieplną do celów leczniczych to jedna z najbardziej intuicyjnych metod rehabilitacji. Nie bez przyczyny w przypadku przeziębienia ratujemy się gorącymi, rozgrzewającymi napojami, a obrzęki czy stłuczenia staramy się zmniejszyć poddając je działaniu zimnych okładów. 

Podstawowe rodzaje termoterapii to ciepło- i zimnolecznictwo. Obie formy mogą być stosowane zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo. Dostarczanie lub odbieranie organizmowi energii wykazuje właściwości przeciwbólowe, rozluźniające i przeciwzapalne. Zastosowanie zróżnicowanych temperatur m.in. przyspiesza krążenie krwi, redukuje obrzęki i krwiaki oraz wspomaga regenerację tkanek. 

Terapia ciepłem – rodzaje i wskazania

Ciepłolecznictwo wpływa korzystnie na szereg procesów zachodzących w organizmie. Wraz ze wzrostem temperatury ciała rozszerzają się naczynia krwionośne, co stymuluje przepływ krwi w miejscu poddanym ekspozycji i wpływa na obniżenie ciśnienia. Zintensyfikowany transport składników odżywczych sprzyja procesowi gojenia i regeneracji tkanek miękkich oraz przyspiesza metabolizm.

Terapia ciepłem zmniejsza bóle mięśni, redukuje ich napięcie, łagodzi nerwobóle, objawy reumatyzmu oraz stany zapalne mięśni i stawów. Dzięki temu poprawia się elastyczność tkanki kolagenowej i ruchomość stawowa. Stan ocieplenia zwiększa również wentylację płuc. Dodatkowo relaksuje, odpręża, uspokaja i oddziałuje pozytywnie na psychikę, co przyczynia się do redukcji poziomu stresu.

Najczęściej stosowane sposoby leczenia ciepłem to: 

•    gorące kąpiele,
•    okłady borowinowe,
•    termofory i okłady z ciepłych ręczników,
•    plastry rozgrzewające i kompresy żelowe,
•    masaże rozgrzewające,
•    zabiegi z wykorzystaniem parafiny czy gorących kamieni,
•    nagrzewanie lampą Sollux,
•    sesje w saunie i łaźni.

Zabiegi ciepłolecznicze dają pozytywne efekty w przypadku wielu rozmaitych schorzeń. Wskazania do stosowania terapii ciepłem to m.in.:

•    choroby zwyrodnieniowe stawów,
•    schorzenia reumatyczne,
•    przewlekłe stany zapalne w obrębie kręgosłupa, mięśni i stawów,
•    wzmożone napięcie i przykurcze mięśniowe,
•    nerwobóle, np. rwa kulszowa,
•    niedowład kończyn (górnych i dolnych),
•    choroba Raynauda,
•    zapalenie zatok,
•    nieżyt żołądka,
•    zapalenie pęcherza moczowego,
•    kamica dróg moczowych, dna moczanowa,
•    bóle menstruacyjne,
•    trądzik,
•    redukcja widoczności blizn i bliznowców.

Terapia zimnem – rodzaje i wskazania

Leczenie zimnem polega na odprowadzeniu ciepła z ciała. Obniżenie temperatury przyspiesza regenerację tkanek, dodaje energii, zwiększa odporność organizmu i wydolność układu sercowo-naczyniowego. Zwężenie naczyń krwionośnych spowalnia metabolizm, dlatego ta forma terapii sprawdzi się w leczeniu bólu i stanów zapalnych, redukcji obrzęków oraz opuchlizny. Zimnolecznictwo zmniejsza przeciążenie i napięcie mięśni, wspomaga przepływ limfy, ujędrnia skórę i zapobiega powstawaniu cellulitu. Efekt chłodzenia wywołuje też obniżenie temperatury oraz gorączki w przypadku infekcji ogólnoustrojowych.

W terapii zimnem stosowane są różne metody, sprzęty, materiały lub substancje, które powodują obniżenie temperatury, takie jak np. 

•    chłodzące okłady i kompresy,
•    okłady i masaże kostkami lodu,
•    aplikacja żeli chłodzących i sprayów typu sztuczny lód
•    polewanie chłodną wodą,
•    zimne kąpiele i morsowanie,
•    krioterapia, wykorzystująca temperatury poniżej -100 st. C.

Obniżanie temperatury ciała wspomaga leczenie wielu schorzeń. Wśród najczęstszych wskazań do zastosowania zabiegów z zakresu leczenia zimnem wymienia się następujących dolegliwości:

•    obrzęki pourazowe, skręcenia, zwichnięcia,
•    siniaki, stłuczenia,
•    skaleczenia, otarcia, zadrapania,
•    przeciążenia mięśni,
•    reumatoidalne i łuszczycowe zapalenie stawów,
•    nerwobóle obwodowe,
•    rwa kulszowa i ramienna,
•    drobne oparzenia,
•    ukąszenia owadów,
•    bóle głowy i zębów.

Przeciwwskazania do stosowania termoterapii

Chociaż termoterapia jest bezpieczną i dobrze tolerowaną formą rehabilitacji, nie dla każdego będzie ona korzystna. Istnieje wiele przeciwskazań do stosowania ciepło- i zimnolecznictwa, m.in.:
•    gorączka i stan podwyższonej temperatury ciała,
•    osłabienie organizmu,
•    aktywne choroby nowotworowe,
•    ostre stany zapalne,
•    choroby zakaźne,
•    otwarte, krwawiące rany,
•    niewydolność serca lub układu krążeniowo-oddechowego,
•    schorzenia naczyń obwodowych,
•    żylaki,
•    odmrożenia,
•    oparzenia,
•    padaczka,
•    neuropatia cukrzycowa,
•    zaburzenia czucia,
•    nadwrażliwość na zimno,
•    ciąża.

Autor: Marta Nowacka

Image by Drazen Zigic on Freepik