Atopowe zapalenie skóry – przyczyny, leczenie oraz pielęgnacja skóry atopowej

Przyczyny AZS, czyli dlaczego mam skórę atopową

Przyczyny AZS upatruje się w niewłaściwym funkcjonowaniu bariery lipidowej skóry. Tłuszcze, które kojarzą nam się na co dzień głównie z ich niekorzystnym wpływem na zdrowie, w tym przypadku pełnią ważną funkcję ochronną przed wiatrem, chłodem czy promieniowaniem słonecznym. Płaszcz lipidowy skóry zmniejsza także tak zwany współczynnik TEWL – stopień przeznaskórkowej utraty wody. Skóra atopowa charakteryzuje się niedoborem kwasów tłuszczowych, zaburzonym metabolizmem lipidów w naskórku oraz nieprawidłowym wydzielaniem sebum przez gruczoły łojowe. Te przyczyny powodują, że chorzy na AZS skarżą się na suchość skóry, jej nasilony świąd, większą skłonność do zakażeń. Niestety ciężko nam wpłynąć na geny, których wpływ szacuje się na 20-40%, a w przypadku choroby u obojga rodziców nawet na 80% prawdopodobieństwa wystąpienia jej u dziecka. Istotne jest natomiast unikanie zanieczyszczeń otoczenia, wysokiej temperatury (gorących kąpieli bądź ogrzewanych pomieszczeń) i sytuacji stresowych, które nasilają objawy. Zwłaszcza u dzieci, których naskórek jest jeszcze niedojrzały i cienki, łatwo dochodzi do wysuszenia i podrażnienia skóry. Typowe zmiany u dorosłych lokalizują się na twarzy, ramionach, plecach oraz w zgięciach łokciowych i kolanowych.

Codzienna pielęgnacja skóry atopowej kluczem do sukcesu

Podkreśla się, że codzienna pielęgnacja skóry jest najistotniejszym elementem leczenia atopowego zapalenia skóry . Na pierwszy plan wysuwa się potrzeba zmniejszenia dokuczliwego świądu, często budzącego chorych ze snu. Preparaty służące natłuszczeniu skóry nazywane są emolientami i tworzone są na bazie olejów mineralnych, zwierzęcych lub roślinnych. Zawierają one substancje wspomagające odbudowę płaszcza lipidowego skóry: cholesterol, nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe oraz ceramidy. Wiele kosmetyków dostępnych na rynku zawiera również tak zwane humektanty – substancje chłonące wodę i zwiększające wilgotność skóry, np. glicerynę, mocznik i kwas mlekowy. Jak w praktyce powinno wyglądać stosowanie emolientów w leczeniu atopowego zapalenia skóry? Kąpiel powinna odbywać się raz dziennie w wodzie z dodatkiem olejków lub preparatów nawilżających. Zwykłe syntetyczne mydła należy zamienić na glicerynowe, kremowe lub wzbogacone w substancje natłuszczające. Nie pocieramy skóry – osuszamy ją przez dotyk, a dopóki jest wilgotna i rozgrzana, nanosimy odpowiednio dużą ilość emolientu. Takie postępowanie sprzyja wzmocnieniu i odbudowie ochronnego płaszcza naskórka, zwiększeniu nawilżenia skóry i zmniejszeniu stanu zapalnego.

Jak jeszcze zmniejszyć objawy, czyli kosmetyki na atopowe zapalenie skóry​

Na tym niestety nie kończy się leczenie atopowego zapalenia skóry. Konieczna jest wielokrotna aplikacja tłustych i nawilżających kosmetyków przez cały dzień. Osoby o atopowej skórze powinny zwracać uwagę na ubrania, które kupują – wełniana i nieprzewiewna odzież drażni skórę, zwiększa jej potliwość i świąd. Ważne jest też to, co jemy, gdyż AZS często współistnieje z alergią pokarmową, zwłaszcza u dzieci. W takich przypadkach należy wyeliminować z diety alergeny, do których najczęściej należy mleko, orzechy czy jaja. W wielu przypadkach miejscową pielęgnację musi wspierać leczenie doustne pod kontrolą dermatologa i/lub alergologa. Do najczęściej stosowanych należą leki antyhistaminowe, immunosupresyjne, w razie konieczności również antybiotyki.

Leczenie AZS wymaga wielokierunkowego podejścia

Osoby dotknięte atopowym zapaleniem skóry są skazane na długotrwałą dyscyplinę i kontrolę codziennych nawyków. Jednak prawidłowa pielęgnacja skóry atopowej, a w razie konieczności leczenie AZS pod kontrolą dermatologa, może znacząco poprawić jakość życia i zmniejszyć odczuwanie objawów schorzenia. Dobór odpowiednich kosmetyków i kontrola codziennych zachowań, w tym diety, ma duży wpływ na przebieg tej coraz powszechniej występującej choroby.