Reagowanie na potrzeby dziecka

Podstawową cechą rodzicielstwa bliskości jest reagowanie na potrzeby dziecka. Oznacza to, że rodzice są w stanie odczytać sygnały, jakie wysyła dziecko (np. płacz, ruchy, mimika), i odpowiednio na nie reagować. Dzięki temu dziecko czuje się zrozumiane i akceptowane, co pozytywnie wpływa na jego rozwój emocjonalny i społeczny.

Rodzicielstwo bliskości wymaga od rodziców bycia prawdziwie zaangażowanymi i obecnymi. Nie da się praktykować tego rodzaju podejścia zza ekranu telefonu czy zerkając ponad laptopem. Tu najważniejszą zasadą jest obecność w życiu dziecka – rodzice słuchają go, starają się zrozumieć jego perspektywę, udzielają mu wsparcia. Bardzo ważne jest okazywanie dziecku miłości oraz podejmowanie takich działań, które w dziecku wzbudzą poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do świata oraz do samych siebie.

Czułe i uważne rodzicielstwo

W nurcie rodzicielstwa bliskości dziecko od pierwszych swoich dni jest traktowane jak pełnowartościowy człowiek. To prawda, niemowlę czy kilkulatek mają mniejsze zdolności werbalizacji, umiejętność komunikowania się z innymi, prawidłowego odczytywania i zarządzania emocjami, w niczym to jednak nie deprecjonuje to ich prawa do przeżywania świata na własnych zasadach. 
W praktyce oznacza to, że rodzice szanują indywidualność dziecka, jego potrzeby i pragnienia, a także umożliwiają mu swobodne wyrażanie siebie i rozwijanie swoich zainteresowań. Dzięki temu dziecko może kształtować poczucie własnej wartości i budować własną tożsamość.

Najpopularniejsze metody i zachowania w rodzicielstwie bliskości

Wzorce postępowania, które w powszechnej świadomości łączą się z rodzicielstwem bliskości, zaczynają się już od wieku niemowlęcego. Warto wymienić kilka kluczowych zachowań:

1. Karmienie piersią – umożliwia nawiązanie bliskiego kontaktu fizycznego między matką a dzieckiem oraz jest dobrym sposobem na budowanie więzi emocjonalnej pomiędzy nimi.
2. Chusty i nosidełka – wybór konkretnego rozwiązania zależy od preferencji rodzica, istotą jest tu pozostawanie w stałym bliskim kontakcie fizycznym z dzieckiem. Chusty i nosidła są szczególnie pomocne podczas spacerów czy wykonywania codziennych obowiązków. 
3. Spanie z dzieckiem – przytulasy i sen w objęciach rodzica budują u dzieci poczucie bezpieczeństwa. 
4. Odpowiednie reagowanie na płacz – to kluczowe zachowanie dla rodzicielstwa bliskości. Rodzice powinni odczytywać sygnały wysyłane przez dziecko i właściwie na nie reagować. Muszę podejmować wysiłek, by zrozumieć, co dziecko próbuje im przekazać, a nie po prostu gasić jego płacz.
5. Wartościowy czas spędzony razem – pod tym szerokim pojęciem kryją się wspólne zabawy, rozmowy, czytanie książek czy oglądanie filmów razem z dzieckiem, połączone z pozytywną komunikacją.

Czy to naprawdę działa?

Niektórzy obawiają się, że rodzicielstwo bliskości to – w dużym uproszczeniu – brak konsekwencji i rozpuszczanie dziecka. Części oponentów kojarzy się ono z pewną słabością (wszak odrzucamy rządy twardej ręki) i rozluźnieniem dyscypliny (skoro dziecko ma swoje potrzeby, to trzeba mu na wszystko pozwalać). Nic bardziej mylnego! Rodzicielstwo bliskości oznacza, że rodzice, uwzględniając uczucia i dążenia swoich dzieci, jednocześnie starają się być konsekwentni w swoich postawach i działaniach. Warto jasno komunikować innym osobom, które mają wpływ na wychowanie dziecka (dziadkom, opiekunom w żłobku czy nauczycielom), że ta metoda umożliwia dziecku rozwój emocjonalny, a także uczy je empatii i poszanowania dla innych osób. 

Mądrze poprowadzone rodzicielstwo bliskości może przynieść wiele korzyści zarówno dziecku, jak i jego najbliższym. Młody człowiek zyskuje większą pewność siebie, lepiej radzi sobie w kontaktach z innymi i jest mniej narażony na problemy emocjonalne. Z kolei rodzice zyskują lepszą relację z dzieckiem, swobodę w porozumiewaniu się z nim oraz znaczną satysfakcję z wychowania. W rodzicielstwie bliskości wygrane są obie strony. 

Agnieszka Szmuc