Czym jest wszawica?

Wszawica jest to choroba pasożytnicza wywołana przez wesz głowową (Pediculus humanus capitis). Występuje najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.

Wesz jest niewielkim owadem o barwie od szarobiałej do brudnoszarej, osiągającym długość 2–3 mm. Jej cykl życiowy na człowieku rozpoczyna się od złożenia przez wesz jaj – gnid u nasady włosa. Po 7-8 dniach wylęgają się wszy. Po 17-18 dniach owady osiągają zdolność do rozmnażania się, a po 19-20 składają jaja (w ciągu kolejnych
16 dni, wesz może złożyć nawet 300 jajeczek). Po 32-35 dniach wesz zdycha.

Gnidy są bardzo drobne – ich wielkość można porównać do ziarenka sezamu lub kryształka soli. Żywe wszy mają barwę szarawobiałą i zazwyczaj znajdują się tuż przy skórze głowy, gdzie są silnie przytwierdzone do nasady włosa.
Po opuszczeniu skóry głowy pasożyt jest w stanie przeżyć poza organizmem człowieka maksymalnie 1–2 doby. Zarówno dorosłe wszy, jak i larwy są trudne do zauważenia gołym okiem. Pasożyty najczęściej lokalizują się w ciepłych, trudno widocznych miejscach: za uszami, w okolicy potylicznej i na czubku głowy. Co ważne – z włosów wypadają wyłącznie martwe osobniki – żywe trzymają się mocno włosa i skóry. 

W jaki sposób dochodzi do zakażenia?

Zakażenie następuje w czasie bezpośredniego kontaktu głowami np. podczas wspólnej zabawy, przytulania, robienia zdjęć, używania tych samych szczotek, grzebieni, gumek, czapek, maskotek, a także ręczników, pościeli i materacy. Wbrew powszechnym opiniom, wszawica nie ma nic wspólnego z zaniedbaniem higienicznym. Może pojawić się u każdego – niezależnie od statusu społecznego, czystości włosów czy częstotliwości kąpieli, dlatego w przypadku wykrycia wszy u dziecka, także osoby z jego najbliższego otoczenia powinny sprawdzić, czy nie doszło u nich do zakażenia. Najbardziej charakterystycznym objawem jest uporczywe swędzenie głowy, szczególnie w okolicy karku i za uszami.

Profilaktyka – pierwsza linia obrony

Choć nie zawsze da się uniknąć wszawicy, można znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia. Warto często kontrolować skórę głowy dziecka oraz związywać długie włosy. Regularnie trzeba przypominać dziecku o tym, aby nie pożyczało czapek, grzebieni ani słuchawek. Profilaktycznie można stosować spraye odstraszające wszy (np. z olejkiem herbacianym lub lawendowym) oraz gumki przeciw wszom.

Skuteczne leczenie

W leczeniu wszawicy kluczowa jest systematyczność.
Niezależnie od stadium choroby skuteczne są produkty przeciwwszawicze, najlepiej z dimetikonem lub cyklometikonem, których celem jest likwidacja wszy i gnid. Po zastosowaniu środka konieczne jest dokładne
wyczesanie martwych owadów i gnid grzebieniem o gęstych zębach, a także powtórzenie zabiegu po 7 dniach.

Wszystkim domownikom należy wykonać zabieg przeciwwszawiczy szamponem zawierającym dimetikon, pozostawiając go na 20 minut na włosach i skórze głowy. Zabieg ten należy powtórzyć po upływie 7 dni.
Jest to istotny element kuracji, pozwalający uniknąć powtórnego zainfekowania skóry głowy i włosów. Nie można zapomnieć o praniu pościeli, ręczników, czapek i dezynfekcji szczotek. Przedmioty, których nie da się uprać, warto na kilka dni zamknąć w szczelnym worku.

Temat, o którym warto mówić

Wszawica nie jest powodem do wstydu – to powszechny problem, który może dotknąć każde dziecko. Warto
mówić o niej otwarcie, ucząc dzieci i dorosłych właściwego reagowania. Bo tylko wspólnie możemy przerwać cykl zakażeń i zapewnić naszym dzieciom spokojny, zdrowy start w nowy rok szkolny.

Bibliografia:
1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH
https://www.pzh.gov.pl/wszawica-glowowa/
2. Główny Inspektorat Sanitarny https://www.gov.pl/web/psse-siedlce/wszystko-o-wszawicy

Autor: Aleksandra Bartoszewska 

Artykuł pochodzi z 31 numery Magazynu Rodzina Zdrowia