Co warto wiedzieć o luteinie?
Jeden termin – trzy różne znaczenia
Spis treści:
- Gdzie jest luteina?
- Jaką funkcję pełni luteina?
- Luteina nie tylko żółty barwik
- Luteina syntetyczna
- Podsumowanie
Gdzie jest luteina?
Luteina występuje w zielonych liściach warzyw oraz w owocach. Najwięcej jest jej w jarmużu oraz szpinaku. Jest obecna także w natce pietruszki, cukinii, papryce, sałacie, brokułach, dyni, brukselce, groszku zielonym, kukurydzy, fasoli szparagowej, marchwi i kapuście. Najwyższe zawartości luteiny w owocach odnotowano w nektarynkach, jeżynach, agreście, awokado, kiwi, malinach, porzeczkach czarnych. Gromadzi się w skórce i miąższu owoców i warzyw. Jest także obecna w żółtkach jaj (2).
Jaką funkcję pełni luteina?
Luteina jest jednym z głównych pigmentów występujących w centralnej części siatkówki - plamce żółtej oka, gdzie występuje razem z zeaksantyną i mezoksantyną. Plamka żółta pełni bardzo ważną funkcję w procesie widzenia, ponieważ odpowiada za ostrość wzroku. Przyczynia się do ochrony siatkówki, na którą działa jak naturalny filtr niebieskiego światła oraz chroni przed promieniowaniem UV (3). Może zapobiegać chorobom oczu, to znaczy może znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju AMD, czyli zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (4). Regularne spożywanie luteiny może przyczynić się do poprawy ostrości wzroku oraz zdolności adaptacji do różnych warunków także przy słabym oświetleniu oraz nocą (5). Przyjmowanie luteiny poprawia także funkcjonowanie wzroku u osób długo pracujących przed komputerem (6). Na rynku leków i suplementów jest dostępnych wiele produktów, które zawierają luteinę np. z aksamitki wzniesionej. Należy pamiętać o tym, aby produkty te zawierały również kwas dokozaheksaenowy (DHA), który przyczynia się do utrzymania prawidłowego widzenia, a korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 250 mg DHA dziennie.
Luteina nie tylko żółty barwik
Luteina to potoczna nazwa progesteronu, czyli hormonu obecnego w organizmie kobiet oraz mężczyzn, o czym czasami mniej się mówi. U kobiet jest produkowany przez ciałko żółte i jest podstawowym hormonem niezbędnym do zaistnienia i podtrzymania ciąży. W pierwszym trymestrze ciąży zapobiega poronieniu do czasu wytworzenia się łożyska. Broni również organizm matki przed antygenami płodu. „W drugiej połowie ciąży progesteron odpowiada za relaksację powiększającej się macicy i hamowanie jej skurczów, między innymi poprzez zmniejszanie wrażliwości na działanie oksytocyny oraz obniżenie produkcji prostaglandyn. Badania z ostatnich lat wskazują również na bardzo ważną rolę progesteronu w utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji szyjki macicy w ciąży” (7). U mężczyzn odpowiada za hamowanie przekształcenia testosteronu w dihydrotestosteron, którego nadmiar może prowadzić do raka prostaty. Jest produkowany przez jądra i nadnercza. Jego oznaczenie przeprowadza się u mężczyzn borykających się z zaburzeniami płodności i można go wykonać w dowolnym momencie. U kobiet jego poziom jest zależny od cyklu miesiączkowego i należy go zbadać w określonej jego fazie.
Luteina syntetyczna
Progesteron stosowany jest także w profilaktyce poronień samoistnych, w czasie krwawień w ciąży, po zapłodnieniu pozaustrojowym, w profilaktyce i leczeniu porodu przedwczesnego. Znajduje także zastosowanie u kobiet, które nie są w ciąży. Zgodnie z Rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego podaje się go także w celu wsparcia drugiej fazy cyklu miesiączkowego, w czasie klimakterium, a także podczas leczenia rozrostów i raka endometrium. Leczenie lub suplementację u kobiet, które nie są w ciąży zaleca się stosować przez dłuższy czas. W przypadku leczenia rozrostów endometrium lub stosowania hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) podaje się lek przez kilka miesięcy. Kobiety poddane takiej terapii są starsze od kobiet ciężarnych i dlatego objawy niepożądane stosowania leku mogą być bardziej wyrażone.
Podsumowanie
Luteina jako żółty barwik, potoczna nazwa progesteronu oraz luteina podawana jako lek to nie ta sama luteina. Warto o tym pamiętać, gdy chcemy dowiedzieć się, dlaczego lekarz nam jak poleca lub zaleca zbadać jej poziom.
Nie dajmy się też zwieść informacjom, że jest potrzebna tylko latem, bo chroni przed promieniami słonecznymi. Jak już wiemy występuje w plamce żółtej siatkówki, czyli w miejscu najostrzejszego widzenia, a oczy potrzebne są nam cały rok. Spożywajmy ją przede wszystkim w warzywach i owocach, a kiedy trzeba suplementujmy.
Autor: Małgorzata Sajdak
Piśmiennictwo:
- Agnieszka Gryszczyńska , Bogna Gryszczyńska, Bogna Opala. Karotenoidy. Naturalne źródła, biosynteza, wpływ na organizm ludzki. Postępy Fitoterapii 2/2011.
- Edyta Kwiatkowska. Luteina źródła i potencjalna rola prozdrowotna. Postępy fitoterapii 2/2010, s. 97-100
- Iwona Wawer, Katarzyna Paradowska Luteina i astaksantyna jako dietetyczne wsparcie terapii. Postępy Fitoterapii 1/2022, s. 33-39.
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysiatkowki/128135,zwyrodnienie-plamki-zwiazane-z-wiekiem
- Yao Y, Qiu QH, Wu XW i wsp. Lutein supplementation improves visual performance in Chinese drivers: 1-year randomized, double-blind, placebo-controlled study. Nutrition 2013; 29(7-8):958-64.
- Ma L, Lin XM, Zou ZY i wsp. A 12-week lutein supplementation improves visual function in Chinese people with long-term computer display light exposure. Br J Nutr 2009; 102(2):186-90.
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie.
___________________________REKLAMA
___________________________________