Potrzeba diagnozy

Problem dotyczy zwłaszcza osób, u których nie zdiagnozowano do tej pory alergii, gdyż nie było potrzeby wykonywania badań podmiotowych i przedmiotowych. Stąd potrzeba szybkiej decyzji pacjenta, aby stwierdzić podłoże dolegliwości – czy jest to zwykłe przeziębienie czy reakcja naczynioruchowa na zmianę temperatury czy może reakcja atopowa na określone alergeny. Wizyta u specjalisty alergologa i poddanie się testom to wstęp do dalszej, skutecznej terapii.

Pomoc doraźna

Przy pierwszych objawach o podłożu alergicznym, podanie leków przeciwhistaminowych powinno złagodzić problem. W zależności od preferencji pacjenta mogą to być specyfiki starszej lub nowszej generacji. Są dostępne bez recepty, jednak zawsze zalecam konsultację lekarską. Dodatkowo leki te w swoim działaniu minimalizują też objawy wczesnej infekcji. Zmniejszają obrzęk i przekrwienie naczyń oraz ilość wodnistej wydzieliny z nosa. Niestety alergia jest coraz częściej diagnozowana. Dlatego zalecam włączenie leków histaminowych do domowej apteczki. To obecnie równie ważne jak posiadanie leków przeciwbólowych czy przeciwgorączkowych.

Pomocna może być też aplikacja wody morskiej, wypłukująca alergeny z nosa i przynosząca zauważalną ulgę. Jest z powodzeniem stosowana przy przewlekłym zapaleniu zatok – rozrzedza i rozpuszcza gęstą wydzielinę przez co wspomaga jej usuwanie. Aplikacja wody morskiej jest też wskazana przy dłuższym stosowaniu sterydów donosowych, blokujących naturalne wydzielania śluzu i powodujących wysuszanie się wnętrza nosa. Dokonując wyboru w aptece warto zwrócić uwagę na jej stężenie – najlepiej poprosić farmaceutę o poradę.

Pomoc specjalisty

Chory powinien się obserwować. Jeżeli zauważa, że objawy – kichanie salwami, wodnista wydzielina z nosa, łzawiące oczy czy swędząca skóra pojawiają się cyklicznie na przestrzeni dwóch, trzech lat powinien skonsultować ten stan ze specjalistą. Doraźne zażegnanie problemu, jakim jest złagodzenie objawów alergii nie oznacza jej wyleczenia. Środki przeciwhistaminowe nie zlikwidują przyczyn i nie wykluczą wystąpienia objawów w przyszłości. Zawsze powtarzam pacjentom, że podobnie jak w przypadku bólu zęba, przyjmowanie leków objawowych nie rozwiązuje problemu, tak zażycie środka przeciwhistaminowego nie wyleczy przyczyn alergii.

Marsz alergiczny

Nieleczona alergia może spowodować marsz alergiczny ze wszystkimi jego konsekwencjami. Alergia wziewna, która występuje zarówno u nastolatków jak i trzydziesto, czterdziestolatków oraz osób starszych, objawia się zazwyczaj w początkowej fazie nieżytem nosa i spojówek. Zlekceważenie i nieleczenie tych objawów prowadzi niekiedy do zachorowań na atopową astmę oskrzelową – nieżyt nosa i spojówek, może ustąpić, natomiast astma oskrzelowa często pozostaje na całe życie, przyjmując różne formy, na przykład przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Może też pojawić się zespół nakładania, a więc na astmę może dodatkowo nałożyć się POChP, co w znacznym stopniu utrudnia wydolność układu oddechowego. Na tym polega marsz alergiczny i żeby go zahamować należy wdrożyć leczenie przyczynowe.

Tylko konsultacja u specjalisty alergologa, który ma do dyspozycji narzędzia diagnostyczne pozwoli na rozpoczęcie takiej terapii. Należą do nich: punktowe testy skórne typu prick w szerokim panelu testów wziewnych, pokarmowych oraz na jady owadów; testy płatkowe, dla chorych z dolegliwościami po kontaktach z metalami, środkami chemicznymi, różnymi związkami, lakierami, farbami do włosów, klejami do rzęs, a także badania z krwi, pozwalające na oznaczanie alergenowo swoistych przeciwciał, w bardzo szerokim panelu: wziewnym, pokarmowym i na leki.

Specjalista alergolog może leczyć pacjenta przyczynowo, stosując alergenowo swoistą immunoterapię, czyli mówiąc językiem potocznym – odczulanie. Może być ono dokonywane metodą iniekcji podskórnych w gabinecie u lekarza, natomiast gdy z jakichś powodów pacjent nie może pojawiać się w gabinecie lekarskim, można zastosować odczulanie podjęzykowe (tzw. SLIT). Takie szczepionki występują w postaci kropli lub w postaci tabletek.

Autor: dr n. med. Izabella Pawlik, specjalista alergolog