Jak poprawnie mierzyć temperaturę u dzieci?

Dlaczego należy dziecku mierzyć temperaturę?

Dziecko, szczególnie małe, nie poinformuje rodzica, że jest chore. To do mamy, taty i opiekunów należy monitorowanie stanu zdrowia maluszka poprzez obserwację jego zachowań. Zwiększona płaczliwość, niecierpliwość, objawy ze strony układu pokarmowego, katar, kaszel czy wysypka – to niektóre z symptomów, które powinny zwrócić uwagę dorosłych. Jedną z pierwszych manifestacji choroby jest też gorączka. Podwyższona ciepłota ciała oznacza, że organizm próbuje walczyć z infekcją. Chociaż, co do zasady, pojawienie się stanu podgorączkowego nie powinno być powodem do paniki i natychmiastowego podawania leków, należy je traktować jako sygnał, że w organizmie dziecka toczy się proces zapalny.

Jak poprawnie zmierzyć dziecku temperaturę?

Mierzenie dzieciom temperatury nie jest zazwyczaj komfortowe. Dla dzieci, zwłaszcza tych najmłodszych, czynność ta może być źródłem stresu i powodować zniecierpliwienie, wiercenie i płacz. Dlatego ważny jest wybór odpowiedniego termometru. Jednak, bez względu na jego cechy, pamiętajmy o zachowaniu kilku ogólnych zasad przy mierzeniu gorączki.

Powinna być ona mierzona w pomieszczeniu o stałej temperaturze 18-25°C. Należy unikać przeciągów, a dziecko nie powinno w tym momencie przebywać w miejscu nasłonecznionym czy blisko źródeł ciepła. Czynności nie należy wykonywać po kąpieli czy zabawie oraz po spożyciu ciepłego posiłku lub wypiciu ciepłego płynu. W takich sytuacjach powinno się odczekać minimum 30 minut, by ciepłota ciała wróciła do normy.

Bez względu na technikę pomiaru, skóra w jego miejscu powinna być czysta i sucha, bez kremów czy zasypek. Nie należy też tego miejsca pocierać – np. chcąc je wytrzeć czy oczyścić. Dla uzyskania całkowitej pewności, warto dokonać powtórnego pomiaru po upływie kilku do kilkunastu minut.

Pamiętajmy też, że ciepłota ciała zmienia się w zależności od pory dnia. Najniższa temperatura jest rano, po przebudzeniu, a najwyższa wieczorem. O ile w przypadku noworodków czy niemowląt nie ma to większego znaczenia, o tyle w przypadku dzieci starszych optymalną porą sprawdzania gorączki jest popołudnie – godziny 16.00-17.00. Oczywiście w sytuacjach nagłych mierzymy doraźnie, jednak w trakcie terapii powinno się sprawdzać temperaturę o stałych porach – rano i po południu.

Gdzie mierzyć dziecku temperaturę?

W zależności od wieku dziecka i stosowanego termometru, pomiarów możemy dokonywać w obrębie głowy – środek czoła, skroń, powieka oka, żyła szyjna, ucho, w jamie ustnej, a także pod pachą i w odbycie. Najwygodniejsze i najpopularniejsze jest dokonywanie pomiarów metodą bezdotykową na środku czoła, termometrem dousznym w uchu, a pod pachą termometrem klasycznym lub elektronicznym.

Jaki termometr wybrać?

Każdy termometr ma swoje indywidualne cechy. Aby go właściwie używać należy – szczególnie w przypadku urządzeń elektronicznych – dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi.

• Klasyczny termometr szklany

Jego zaletami są: wysoka dokładność – ok. 0,10°C w skali 35-42°C, niezawodność – działa w każdych warunkach i nie potrzebuje baterii, prosta obsługa – nie wymaga kalibracji, a także łatwe utrzymanie higieny – wystarczy odkazić odpowiednim środkiem bakteriobójczym na bazie spirytusu. Jest on też najtańszy.

Wadami zaś są: kruchość (wykonanie ze szkła) i długi czas mierzenia temperatury – z reguły 10 minut przy sprawdzaniu pod pachą (dlatego jego użycie jest kłopotliwe u małych dzieci). Pamiętać też należy o każdorazowym strzepywaniu termometru (najlepiej zaraz po pomiarze) i sprawdzaniu jego stanu przed rozpoczęciem pomiaru.

• Elektroniczny termometr dotykowy

Ma zdecydowanie krótszy czas pomiaru – w zależności od miejsca (pod pachą, w ustach lub rektalnie) i stosowanego modelu, wynosi on od kilku do kilkunastu sekund. Trzeba jednak pamiętać o tym, by przed zakupem doczytać w instrukcji obsługi, bowiem niektóre modele są dedykowane wyłącznie dla określonych miejsc pomiaru. Dokładność oscyluje w przedziale 0,1°C, przy czym większość producentów zaleca przedłużenie czasu mierzenia do 2-3 minut w celu uzyskania jeszcze dokładniejszego odczytu. Nie należy się przy tym sugerować sygnałem dźwiękowym, który nie zawsze oznacza, że pomiar został zakończony maksymalną temperaturą. Dźwięk informuje nas wyłącznie o upływie określonego czasu od momentu włączenia urządzenia. Wiele osób popełnia błąd – włącza termometr, po czym mija kilka sekund zanim znajdzie się on w miejscu pomiaru. W ten sposób może zaistnieć niedoszacowanie wartości odczytu.

Zaletą jest też giętka końcówka w wybranych modelach, która zwiększa bezpieczeństwo pomiaru u małych dzieci. Tak jak w przypadku modeli analogowych, łatwo dbać też o jego higienę.

Termometry te są droższe, ponadto trzeba pamiętać o sprawdzaniu i okresowej wymianie baterii. Szczególną uwagę powinny zachować osoby uczulone na związki niklu, które używanie takiego termometru powinny skonsultować ze specjalistą alergologiem.

• Termometr douszny

Jest wygodny i szybki w użyciu – pomiar trwa zaledwie 1 sekundę! W zależności od modelu, może mieć jednak mniejszą dokładność (błąd wynosi ± 0,2°C). Jego niewątpliwą zaletą jest szeroki zakres pomiaru, który pozwala rozpoznać nawet hipotermię.

Przy jego użyciu należy pamiętać, by w uchu nie zalegała woskowina, a także by każdorazowo stosować nową końcówkę.

Minusem jest niższa dokładność pomiaru w przypadku wysokiej lub niskiej temperatury otoczenia. Termometry te wymagają też kalibracji i okresowej wymiany baterii.

• Termometry bezdotykowe

Te urządzenia stają się coraz popularniejsze, zwłaszcza wśród rodziców najmłodszych dzieci. Są one najbardziej higieniczne w użyciu. W zależności od funkcjonalności modelu, można stosować odczyt z czoła, ucha lub powieki, jednak informacja o tym musi być zawarta w instrukcji obsługi. Co ważne, jeżeli nie ma wyszczególnienia miejsc pomiaru, należy przyjąć, że możemy badać tylko powierzchnię środka czoła. Trzeba wtedy pamiętać, by obszar ten był suchy, wolny od kosmetyków, nadmiaru naskórka i bez włosów. Gruba warstwa kremu, oliwki, nadmierna wilgotność skóry czy zalegające włosy mogą zaburzyć wynik. Także krople potu ochładzają skórę, a jakiekolwiek pocieranie i „czyszczenie” też może zafałszować odczyt.

Termometry bezdotykowe uchodzą za najbardziej komfortowe w użyciu, są to jednak przyrządy bardzo czułe i przez to wymagające zachowania ostrożności oraz ścisłych zasad przy ich używaniu.

Pomiaru należy dokonywać wyłącznie w pomieszczeniu o stałej temperaturze. Niezależnie od tego, przed każdym użyciem termometr należy skalibrować, czyli przystosować go do panującej wokół temperatury. Pamiętajmy, że każdy ruch powietrza – na przykład otwarcie okna czy przeciąg, może spowodować zafałszowanie wyniku.

W niektórych modelach są dostępne funkcje automatycznej adaptacji do otoczenia i kalibracji. Urządzenia te działają na podczerwień, dlatego zbyt długie trzymanie ich w dłoni też może zafałszować odczyt.

Niezwykle ważne jest zachowanie właściwej odległości między soczewką a powierzchnią skóry chorego. Zazwyczaj wynosi ona kilka centymetrów. Niezachowanie tego parametru jest równoznaczne z błędem odczytu. W droższych modelach wbudowane są sensory informujące o prawidłowej odległości. Każdy model wymaga też okresowej wymiany baterii.

Pobierz poradnik Moje Pierwsze Przeziębienie

Auto: Jakub Kurowski