Kolki jelitowe u niemowląt – przyczyny i sposoby radzenia sobie z nimi

Czym jest kolka jelitowa?

Objawy kolki jelitowej najczęściej ujawniają się u dzieci w wieku od 2 do 16 tygodni (z największym nasileniem w okolicy 6. tygodnia). Po tym okresie mają tendencję do samoistnego ustępowania, choć u części niemowląt mogą pozostać obecne przez dłuższy czas (nawet do osiągnięcia przez nie 9. miesiąca życia).

Malec cierpiący na kolki jest płaczliwy i drażliwy – ciężko go wtedy uspokoić. Rodzic, przyglądając się potomkowi, może zauważyć wzdęty, napięty brzuszek, podkurczone nóżki oraz napięte ciało. Wystąpić mogą także zaczerwienienie twarzy, wzmożone wydzielanie gazów, a także biegunki lub zaparcia.

Bóle kolkowe charakteryzują się powtarzalnością epizodów. Aby móc potwierdzić ich występowanie, można oprzeć się na kryteriach zaproponowanych przez pediatrę Morrisa A. Wessela. Według niego, objawy powinny występować przez minimalnie 3 godziny w ciągu dnia, powtarzać się więcej niż 3 razy w tygodniu przez okres minimum 3 tygodni.

Przyczyny występowania

Etiologia zaburzenia nie jest do końca znana. Sugerowany jest wpływ niedorozwoju układu pokarmowego dziecka, skutkujący spowolnieniem motoryki, wydzielaniem mniejszych ilości hormonów oraz nadmiernym wytwarzaniem gazów.

Inne teorie w patogenezie kolek jelitowych upatruje się w udziale reakcji alergicznych. Pod uwagę brane są alergie na białka mleka, ale również nadwrażliwość na różne substancje spożywane przez karmiącą niemowlę matkę.

Część badaczy bierze pod uwagę rolę czynników psychologicznych w powstawaniu bólów kolkowych u dzieci. Miałyby na nie mieć wpływ problemy występujące u rodziców, takie jak przewlekły stres czy stany lękowe, które w pewien sposób przenoszone są na dziecko i powodują reakcje ze strony przewodu pokarmowego.

Postępowanie w przypadku kolek jelitowych u niemowlęcia

Ulżyć dziecku można na wiele sposobów. Ważną rolę pełni dieta mamy (w przypadku karmienia piersią), z której wyeliminowane powinny zostać produkty mleczne, wszelkie pokarmy powodujące wzdęcia, ostre przyprawy i kofeina, a także środki o wysokim potencjale alergizującym (m.in. orzechy czy ryby).

Pomocne może być masowanie brzuszka, choć trzeba pamiętać, aby nie robić tego bezpośrednio po nakarmieniu dziecka. Należy również zwrócić uwagę na proces karmienia niemowlęcia – znaczenie ma dobór odpowiedniego rozmiaru smoczka, bowiem jeżeli będzie on zbyt duży, może dochodzić do połykania przez dziecko nadmiernych ilości powietrza, co będzie skutkowało wzdęciami i nasilaniem się objawów kolki.

W związku z potencjalną rolą czynników psychologicznych w patogenezie objawów kolki, rodzice powinni starać się zwalczyć ewentualne czynniki stresowe oraz wprowadzić atmosferę spokoju w otoczeniu swojego dziecka.

Poza metodami zachowawczymi, opiekunowie cierpiących niemowląt mogą sięgnąć po preparaty zmniejszające objawy bólu brzucha. Zalicza się do nich ziołowe herbatki (z kopru włoskiego, rumianku czy mięty), które posiadają działanie rozkurczające jelita. Można też rozważyć zastosowanie środków farmakologicznych, takich jak simetikon, czyli preparat usprawniający usuwanie gazów z przewodu pokarmowego.

Kiedy rodzice powinni się zaniepokoić?

Sama kolka jelitowa nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka, jednak konieczne jest uwzględnienie innych potencjalnych przyczyn bólów brzucha u niemowlaka. Nasilony płacz u dziecka może być związany m.in. z zakażeniem dróg moczowych, zapaleniem ucha czy zaparciem. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na intensywność objawów oraz ewentualne występowanie innych dolegliwości, takich jak np. wysoka gorączka. Na szczęście kolki nie wywołują zaburzeń wzrostu ani rozwoju dziecka. Jednak w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do tego, czy to na pewno kolka jelitowa, rodzice powinni skonsultować się z pediatrą.

Tomasz Nęcki