Samo pojęcie „choroba lokomocyjna” (inaczej zwanej kinetozą) jest dość nieprecyzyjne. W gruncie rzeczy to nie jednostka chorobowa, tylko zespół nieprzyjemnych objawów, jakie mogą pojawić się podczas jazdy autem, w trakcie rejsu statkiem lub lotu, a nawet… w czasie przejażdżki rollecoasterem.

Nadmiar bodźców

Powodem dolegliwości są zakłócenia w odczuwaniu ruchu, jakie do naszego mózgu docierają ze strony różnych zmysłów. Przy gwałtownych zmianach prędkości lub kierunku, w jakim się poruszamy, mózg otrzymuje wiele sprzecznych sygnałów, których czasem nie jest w stanie skoordynować. Dla przykładu, płynąc statkiem, widzimy, że się przemieszczamy (narząd wzroku), opierając się o burtę, czujemy, że stoimy w miejscu (narząd dotyku), receptory czucia głębokiego (tzw. proprioreceptory) rejestrują każde przechylenie statku na fali, a nasz błędnik, odpowiedzialny za poczucie równowagi, jest nadmiernie pobudzony z powodu zmieniających się jak w kalejdoskopie informacji dotyczących położenia naszego ciała. Jeśli mózg nie nadąża z integracją tych wszystkich odczuć, możemy mówić o chorobie lokomocyjnej.

Grupa ryzyka

Ta dolegliwość występuje zwykle u dzieci w wieku 2–12 lat i u osób starszych. Okresowo dotyka też kobiety (w czasie ciąży, miesiączki i terapii hormonalnej) i osoby cierpiące na migreny.

Większość dzieci wraz z wiekiem coraz rzadziej i w mniejszym nasileniu odczuwa objawy choroby, ale warto być na to zawsze przygotowanym.

Objawy choroby lokomocyjnej

Osoba cierpiąca na kinetozę w trakcie podróży odczuwa osłabienie i nadmierną senność, cierpi też na zawroty głowy i szumy w uszach, którym towarzyszą nudności lub wymioty. Blada skóra pokrywa się potem, często towarzyszy temu ślinotok lub wręcz przeciwnie – wrażenie nadmiernej suchości w jamie ustnej.

Sposób na kinetozę – farmakologia

Preparaty łagodzące objawy choroby lokomocyjnej przeważnie zawierają substancje antyhistaminowe (m.in. prometazynę, hydroksyzynę, dimenhydrynat), które działają przeciwwymiotnie, antyalergicznie i uspokajająco. Są też leki o działaniu antydopaminergicznym, hamujące odruch wymiotny. Powyższe leki trzeba przyjąć ok. 30 minut przez planowaną podróżą. Mogą powodować senność lub zaburzenia widzenia, więc nie powinny być stosowane przez kierowców.

W ograniczeniu nieprzyjemnych objawów pomogą również ziołowe preparaty z imbirem, które mają naturalne właściwości przeciwwymiotne i przeciwzapalne. W aptece kupimy bez recepty tabletki, pastylki do ssania czy syropy zawierające wyciąg z kłączy imbiru.

Sposób na kinetozę – dieta

Na godzinę przed podróżą warto zjeść lekkostrawny posiłek. W trakcie samej jazdy nie wolno się przejadać i sięgać po ciężkostrawne produkty typu fast food, trzeba też ograniczyć spożycie słonych przekąsek i słodkich, gazowanych napojów.

Sposób na kinetozę – zachowanie w trakcie jazdy

• W środkach komunikacji zbiorowej siedźmy przodem do kierunku poruszania się pojazdu.
• Wybierzmy odpowiednie miejsce – w autokarach i pociągach siadamy z dala od osi kół, a w samolotach w pobliżu skrzydeł (tam kołysanie jest najmniej odczuwalne).
• Gdy podróżujemy autem i mamy odpowiednie uprawnienia, bądźmy kierowcą, nie pasażerem – prowadzenie samochodu umożliwia kontrolę nad poruszaniem się pojazdu, a nasze myśli są zajęte wykonywanymi czynnościami.
• Róbmy częste postoje, a podczas jazdy włączmy klimatyzację lub uchylmy okna, umożliwiając napływ świeżego powietrza.
• Jako pasażerowie unikajmy czytania i grania na urządzeniach przenośnych, przyjmijmy też pozycję półleżącą.
• Stosujmy chłodne okłady na czoło i kark albo – zgodnie z zaleceniami akupresury – opaskę uciskową na nadgarstek.
• Patrzmy na stabilny punkt na horyzoncie, unikajmy długotrwałego spoglądania w jedną stronę lub nadmiernego skupiania się na obiektach poruszających się za szybą.

Dzięki odpowiednim przygotowaniom możemy zminimalizować ryzyko pojawienia się nudności i wymiotów oraz sprawić, że podróżowanie będzie się nam kojarzyć z komfortem i przyjemnością.

Agnieszka Szmuc