Sposoby na obniżenie ciśnienia tętniczego

Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?

Prawidłowe ciśnienie w pomiarach domowych powinno wynosić do 135/85 mm Hg. Podane wartości liczbowe to kolejno ciśnienie krwi skurczowe i rozkurczowe. W celu rozpoznania nadciśnienia tętniczego należy wykonać w gabinecie lekarskim pomiar ciśnienia tętniczego. Mankiet aparatu powinien być umieszczony na ramieniu, a pomiar powinien poprzedzić kilkuminutowy odpoczynek w pozycji siedzącej z podpartymi plecami. Powszechnie dostępne domowe aparaty, które mierzą ciśnienie krwi na nadgarstku, charakteryzują się ograniczoną wiarygodnością, dlatego tak ważne jest wykonanie pomiarów u swojego lekarza prowadzącego.

Nadciśnienie tętnicze możemy rozpoznać, gdy po wykonaniu co najmniej dwóch pomiarów podczas co najmniej dwóch wizyt u lekarza, średnie ciśnienie skurczowe jest równe/wyższe niż 140 mm Hg i/lub średnie ciśnienie rozkurczowe jest równe/wyższe niż 90 mm Hg. Wyjątkiem są pacjenci z wartościami ciśnienia tętniczego powyżej 180/110 mm Hg. W takim przypadku możliwe jest rozpoznanie nadciśnienia tętniczego podczas pierwszej wizyty, gdy lekarz wykluczy czynniki, które mogły spowodować wzrost ciśnienia (ból, alkohol, lęk, tzw. efekt białego fartucha).

Leki na nadciśnienie

Leczenie nadciśnienia tętniczego rozpoczyna się od włączenia jednego lub dwóch leków hipotensyjnych. Podstawowe grupy leków stosowane w terapii nadciśnienia to: diuretyki tiazydowe, beta-adrenolityki, antagoniści wapnia, inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-I) oraz leki blokujące receptor AT­₁ dla angiotensyny II (sartany/ARB).

Monoterapię, czyli próbę normalizacji wartości ciśnienia tętniczego przy użyciu jednego leku z jednej z wyżej wymienionych grup, rozpoczyna się w przypadku nadciśnienia tętniczego pierwszego stopnia (ciśnienie skurczowe w granicach 140-159 mm Hg i/lub ciśnienie rozkurczowe w granicach 90-99 mm Hg). Większość pacjentów, aby osiągnąć dobrą kontrolę wartości ciśnienia tętniczego, musi stosować leczenie skojarzone – czyli kombinację dwóch leków hipotensyjnych. Warto także pamiętać, że niewskazane jest połączenie leków pochodzących z grup ACE-I oraz sartanów. Kombinacja ta zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych ze strony nerek. U około 30% pacjentów do osiągnięcia dobrej kontroli wartości ciśnienia tętniczego potrzeba co najmniej trzech preparatów.

Co obniża ciśnienie?

W leczeniu nadciśnienia tętniczego bardzo dużą rolę odgrywają także działania niefarmakologiczne. Redukcja nadmiernej masy ciała sprzyja normalizacji wartości ciśnienia. Zmniejszenie wagi można osiągnąć, stosując dietę typu śródziemnomorskiego, spożywanie ryb co najmniej dwa razy w tygodniu oraz sięganie po około 400 gramów owoców i warzyw dziennie. Ograniczając spożycie soli kuchennej do około 5 gramów na dobę, możemy zredukować ciśnienie tętnicze o 2-8 mm Hg. Wartość ciśnienia tętniczego rośnie liniowo wraz z ilością spożywanego alkoholu. Gdy niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie alkoholu, należy ograniczyć jego spożycie. Łączne tygodniowe spożycie alkoholu nie powinno przekraczać 140 gram czystego alkoholu u mężczyzn i 80 gram czystego alkoholu u kobiet. Zaprzestanie palenia papierosów nie dość, że zmniejsza wartości ciśnienia tętniczego, to dodatkowo redukuje ryzyko wystąpienia udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca oraz chorób tętnic obwodowych.

Zalecane jest codzienne wykonywanie wysiłku fizycznego o umiarkowanym nasileniu przez około 30 minut dziennie. Aby uzyskać obniżenie ciśnienia tętniczego o 4-9 mm Hg, należy wykonywać ćwiczenia wytrzymałościowe, takie jak chodzenie, pływanie, trucht, uzupełnione ćwiczeniami oporowymi (np. przysiady). Należy pamiętać o dostosowaniu ćwiczeń do wieku, preferencji i chorób współistniejących u pacjenta.

Kawa a ciśnienie krwi

Według popularnej opinii osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze nie powinny pić kawy. Jest to nieprawda. Po spożyciu kawy (i innych produktów zawierających kofeinę) można zaobserwować przejściowe podwyższenie ciśnienia tętniczego. Efekt ten u osób spożywających kawę regularnie jest mniejszy, a czasem nie występuje w ogóle. Picie 2-3 filiżanek kawy jest więc dozwolone.

Podsumowując, należy pamiętać, że najskuteczniejszą metodą uniknięcia oraz opóźnienia rozwoju nadciśnienia tętniczego jest przede wszystkim modyfikacja stylu życia, poprzez zapobieganie rozwojowi otyłości i zwiększenie aktywności fizycznej.

Lek. Tomasz Waszak