Przyczyny, objawy i leczenie achalazji przełyku

Co to jest achalazja przełyku?

Achalazja przełyku jest najczęstszą chorobą motoryczną (czyli chorobą związaną z przesuwaniem kęsów pokarmów do dalszych odcinków przewodu pokarmowego). Mięśniówka przełyku w okolicy zwieracza dolnego, czyli na połączeniu z żołądkiem nie ma możliwości pełnego rozkurczu, co upośledza fale perystaltyczne. Jest to związane z uszkodzeniem lub zmniejszeniem ilości neuronów splotu Auerbacha, który jest odpowiedzialny właśnie za rozkurcz mięśniówki. Nad miejscem zwężenia dochodzi do poszerzenia przełyku i ścieńczenia jego ścian, co w efekcie może doprowadzić nawet do jego pęknięcia!

Objawy i powikłania nieleczonej achalazji przełyku

Dominującym objawem achalazji jest dysfagia, czyli trudności w połykaniu początkowo pokarmów stałych, a później także płynnych. Wśród innych symptomów można wymienić zarzucanie treści pokarmowej do jamy ustnej, bóle w klatce piersiowej, zgagę, a także przewlekły kaszel wskutek wpadania cofającej się treści do dróg oddechowych, co z kolei może doprowadzić do rozwoju zachłystowego zapalenia płuc. Nieustanne zaleganie treści pokarmowej w poszerzonej dolnej części przełyku przyczynia się z kolei do rozwoju zapalenia błony śluzowej przełyku, powstawania w tym odcinku uchyłków, a w konsekwencji wzrostu ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego przełyku.

Rozpoznanie achalazji przełyku

Do rozpoznania choroby wykorzystuje się badanie RTG przełyku po doustnym podaniu środka cieniującego. Wówczas na zdjęciu w dolnym odcinku przełyku widać charakterystyczny obraz tzw. „ptasiego dzioba” zwężającego się ku dołowi. Dodatkowo, niezbędne jest wykonanie badania endoskopowego, które umożliwia dokładną ocenę wyglądu śluzówki przełyku i zdolności rozwarcia zwieracza dolnego.

Sposoby leczenia achalazji przełyku

W leczeniu mamy do dyspozycji farmakoterapię za pomocą leków zmniejszających napięcie zwieracza dolnego przełyku, głównie diazotanu izosorbidu lub leczenie zabiegowe. Najpowszechniej stosuje się mniej inwazyjne metody endoskopowe polegające na:

• mechanicznym rozszerzeniu przełyku za pomocą balonów – skuteczność około 80%. Należy jednak wziąć pod uwagę ryzyko powikłań zabiegu pod postacią perforacji przełyku czy krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego .
• wstrzykiwaniu toksyny botulinowej, prowadzące do zmniejszenia skurczu zwieracza dolnego – skuteczność około 50%.

Ostateczną metodą leczenia w przypadku niepowodzenia wspomnianych wcześniej sposobów lub u chorych poniżej 30. roku życia (u których występują największa szansa wielokrotnej konieczności powtórzenia leczenia) jest kardiomiotomia. Polega ona na operacyjnym podłużnym nacięciu mięśni przełyku i wpustu żołądka. Jej powikłaniem jest refluks żołądkowo-przełykowy.

Niestety większość chorych po krótszym lub dłuższym okresie czasu będzie wymagało powtórzenia zabiegu endoskopowego czy operacyjnego. Ze względu na wzrost ryzyka wystąpienia raka przełyku, zalecana jest także okresowa kontrola endoskopowa.

Katarzyna Wiak